W tym wpisie przedstawimy Wam  jak myśli dziecko według założeń Jeana Piageta, a także na tym tle pokażemy kilka prostych i fajnych zabaw dla dzieci.

Jean Piaget był szwajcarskim psychologiem, który całe swoje życie poświęcił na badanie i obserwację dzieciństwa, nie wykluczając w tym swoich własnych dzieci, aby odkryć  jak przebiega ich rozwój.

Jednym z jego najsłynniejszych założeń  jest podział rozwoju poznawczego u dzieci na cztery różne stadia:

Stadium sensoryczno – motoryczne do 2 roku życia

Stadium przedoperacyjne od 2 do 7 roku życia

Stadium operacji konkretnych od 7 do 11 roku życia

Stadium operacji formalnych od 11 roku życia

My w tym wpisie zajmiemy się po krótce, tylko dwoma pierwszymi oraz przedstawimy kilka zabaw w grupie dzieci w wieku od 1 do 3 roku życia.

STADIUM SENSORYCZNO – MOTORYCZNE

Od sztywnych do elastycznych wzorców czynności czyli od ssania sutka do ssania kciuka i innych przedmiotów – zdaniem Piageta tego typu czynności stanowią początek zachowań inteligentnych.

Od pojedyńczych do skoordynowanych wzorców czynności.

Od zachowania reaktywnego do intencjonalnego.

Początkowo działania, które wykonuje dziecko nie są zamierzone, a przed końcem 1 roku życia trudno mówić o zachowaniach intencjonalnych, czy świadomością związku pomiędzy działaniem, a skutkiem.

Od zewnętrznych czynności do reprezentacji umysłowych. 

Przykładam jest zachowanie dziecka w sytuacji problemowej, czyli kiedy zabawka znajduje się poza zasięgiem ruchów dziecka , ale można ją zdobyć za pomocą leżącego obok kija.

Większość dzieci w 1 roku życia nie widzi związku pomiędzy tymi oboma przedmiotami. Dopiero około 2 roku życia dzieci uzmysławiają sobie, że kij może zostać użyty do osiągnięcia celu.

W jaki sposób możemy wspierać rozwój sensoryczno – motoryczny ?

WARSZTATY „BRUDNE RĄCZKI I NÓŻKI”

To zajęcia rozwojowe, które wspierają samodzielność i kreatywność dzieci. Poprzez stymulację wszystkich zmysłów: węchu, wzroku, dotyku, słuchu, smaku dzieci poznają otaczający świat.

Zajęcia są przykładem wsparcia dzieci w rozwoju poznawczym, sensomotorycznym, społeczno-emocjonalnym oraz wspomagają budowanie świadomości własnego ciała.

Poprzez wspólne działania są też doskonałą okazją do kontaktu z rówieśnikami dzięki którym, nawiązują i budują relacje między sobą.

STAŁOŚĆ PRZEDMIOTU

Jednym z bardzo znaczących osiągnięć stadium rozwoju sensoryczno-motorycznego jest odkrycie przez dziecko stałości przedmiotu, co jest podstwą zrozumienia, że świat jest zbudowany z przedmiotów które stanowia odrębne byty.

Piaget miał świadomość, że dzieci widzą świat w kategoriach ulotnych wrażeń sensorycznych – co jak uważał jest dowodem ich geniuszu.

Grzechotka, kciuk, matka – to wszystko zawdzięcza swoje istnienie, temu że dziecko na nie patrzy, słucha lub trzyma w rękach. W chwili jednak kiedy przestaje się kontaktować z przedmiotem, zwyczajnie przestaje on istnieć w myśl powiedzenia ” co z oczu, to z umysłu”.

Dlatego też dziecko nie ma poczucia własnego Ja, ponieważ to wymaga zdolności sprzężenia różnych wrażeń, a w okolicy 1 roku życia dzieci nie są jeszcze do tego zdolne.

Piaget posłużył się testem zakrywania i kiedy zakrywał zabawkę materiałem młodsze dzieci zachowywały się w myśl zasady „co z oczu, to z umysłu”, natomiast starsze próbowały ją dostać.

Stałość przedmiotu jest pojęciem, które dziecko musi zbudować.

Około 2 roku życia dziecko potrafi odnaleźć dany przedmiot, ale pod takim  warunkiem że jest dla niego widoczny. Jeżeli ktoś przenosi mały przedmiot w zamkniętej dłoni w nowe miejsce z punktu A do punktu B, dziecko nadal będzie jej szukało w punkcie A.

STADIUM PRZEDOPERACYJNE

Pod koniec 2 roku życia dziecko zdolne jest już poznawczo do angażowania się w myślenie symboliczne.

W tym okresie charakterystyczne są zabawy z wyobraźni, czyli np. lalka dostaje pić z butelki.

Operacje myślowe z jakimi spotykamy się w tym okresie wg. Piageta to:

EGOCENTRYZM – tendencja do widzenia świata wyłącznie z własnej perspektywy. Zapytajmy małe dziecko czy ma brata i jeżeli odpowie „tak” zapytajmy, czy ten brat ma rodzeństwo, a wtedy prawdopodobnie usłyszymy, że „nie”. Widzimy w tym przypadku brak zdolności dziecka do odstąpienia od własnej perspektywy.

ANIMIZM – zakłada wiarę w to, że przedmioty martwe posiadają świadomość, potrafią mówić, poruszać się i w mniemaniu dziecka robić wszystko to, co ono. Piaget określił które z przedmiotów widziane są przez dzieci jako ożywione, a które jako nieożywione.

SZTYWNOŚĆ MYSLENIA – istnienie stanu nieodwracalności w myśleniu dzieci przedszkolnych, czyli inaczej mówiąc dzieci nie potrafią odwrócić biegu zdarzeń.

ROZUMIENIE PRZEDLOGICZNE – dzieci przedszkolne nie są zdolne do myślenia indukcyjnego, czyli od szczegółu do ogółu i dedukcyjnego – od ogółu do szczegółu.

W zamian za to reprezentują typ myślenia, który Piaget określił mianem transdedukcyjnego na przykład: nie odbywszy swojej popołudniowej drzemki dziewczynka oznajmiła: „nie miałam drzemki, więc to nie jest popołudnie”.

Myślenie transdukcyjne zakłada związek przyczynowy między dwoma elementami, kiedy faktycznie takiego związku nie ma.

Dzieci potrafią również odwrócić związek przyczynowo-skutkowy, na przykład: „ten chłopczyk spadł z roweru, bo złamał nogę”.

Piaget uważał te wysiłki za konieczny etap do rozwoju myślenia dojrzałego.

Przykład zabawy manipulacyjnej, w której dziecko przystosowuje schemat czynności do nowych obiektów.

Wkładanie, manipulowanie, przekładanie przedmiotów to bardzo angażujące zajęcie dla najmłodszych. Zabawa ta wspaniale rozwija sprawność motoryki małej raz percepcji wzrokowej u dzieci.